Trends en ontwikkeling

Elk jaar worden 450 miljard verpakkingen op de Europese markt gebracht. Goede voornemens om te 'consuminderen' zijn moeilijk te realiseren: Internet, TV, telefoon en reclame in onze brievenbus verleiden de consument die tegenwoordig vrijwel elk product op elk moment van de dag kan kopen. Nederlanders maken gemiddeld zeven verpakkingen per dag open. Het openmaken van verpakkingen vormt een bron van ergernis. Vooral ouderen of mensen met reuma hebben problemen met het openen van verpakkingen.

Minister Van der Hoeven van Economische Zaken deed eind 2007 een oproep aan de verpakkingsindustrie om zich in te zetten voor verpakkingen die makkelijker open gaan. Wat zijn recente ontwikkelingen in de verpakkingsindustrie? Enkele trends op een rij.

Intelligente verpakking
Dankzij nieuwe materialen en de integratie van bestaande materialen worden de laatste jaren steeds meer slimme verpakkingen ontwikkeld. Verpakkingen die fluiten wanneer het eten warm genoeg is, het elektrisch openen van blisterverpakkingen (verpakking met doordrukstrips) en doorzichtige frisdrankflessen gemaakt van hout; het zijn maar enkele voorbeelden van nieuwe verpakkingen (lees meer).
Verpakkingen met RFID's (Radio Frequency Identification) zorgen ervoor dat men continu weet waar een product zich bevindt en in welke staat. Bij gebruik van de RFID wordt de code niet meer als streepjes op de verpakking vermeld, maar als een electronische "tag" (een elektronisch label) aan de goederen geplakt. In de toekomst zullen producten steeds meer tijd-temperatuursindicator etiketten (TTI-etiketten) bevatten die de versheid van het voedsel aangeven.

Materiaal
Kunststof wint op de verpakkingsmarkt aandeel van papier en karton. De fossiele grondstoffen raken echter langzaam op en de olieprijzen stijgen. Deze problemen verplichten de plastic industrie te zoeken naar goede alternatieven. Eén van de nieuwe plastics is de composteerbare kunststof verpakking (bioplastics). De productie van composteerbare verpakkingen op basis van hernieuwbare grondstoffen, zoals zetmeelplastics en polymelkzuur, levert milieuwinst op ten opzichte van gangbare kunststoffen. Deze milieuwinst zit hem vooral in het feit dat het om hernieuwbare grondstoffen gaat. Plastic heeft ook nadelen als verpakkingsmateriaal voor voeding. Zo kunnen sommige plasticsoorten verkleuren door bepaalde ingrediënten, zoals tomaat. Ook kan de kwaliteit en houdbaarheid worden aangetast door de hogere zuurstofdoorlatendheid. Wanneer materialen met voedsel in aanraking komen, zullen er moleculen uit het materiaal naar het voedsel migreren. Vanaf 2010 moeten verpakkingen van voedingsmiddelen die geheel of gedeeltelijk uit plastic bestaan, voldoen aan nieuwe regelgeving (lees meer).

Gemak
In de keukenla bevindt zich inmiddels een heel arsenaal aan hulpmiddelen om verpakkingen te lijf te gaan: fles- en blikopeners, keukenmesjes en scharen. De consument kent echter steeds meer eetmomenten buitenshuis en eet waar en wanneer dat maar uitkomt. De mobiele consument wil bijvoorbeeld eten tijdens het autorijden. Dan moet de verpakking eenvoudig (met één hand) te openen zijn én gemakkelijk zijn in het gebruik.

Persoonlijk
Het toenemende aantal eenpersoonshuishoudens vraagt om portieverpakkingen en kleinere verpakkingen. Tweeverdieners willen meer gebruiksgemak: bijvoorbeeld kant en klaarmaaltijden. Fabrikanten spelen in op de individualisering van de samenleving. Een recent voorbeeld is de campagne van Mars, die tijdelijk het logo van haar repen afhaalde. Consumenten konden zonder tussenkomst van de fabrikant hun eigen tekst op de verpakking laten zetten.

Duurzaam
Nederland is één van de koplopers op het gebied van verpakkingen en recycling. Elk jaar produceert de Europese Unie bijna 260 miljoen ton huishoudelijk afval, en een belangrijk deel daarvan is verpakkingsafval. Niet langer staat het spaarzame gebruik van verpakkingsmaterialen centraal, maar de verpakking die in zekere zin 'duurzaam' is. Daarmee wordt dan bedoeld dat de gehele levenscyclus van verpakkingen in beschouwing moet worden genomen en niet alleen de afvalfase. Het concept 'Cradle to Cradle' is in dit opzicht waardevol. De centrale gedachte van de cradle to cradle (wieg tot wieg) filosofie is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Om ondernemers te stimuleren duurzaam te innoveren is een duurzaamheidsscan voor MKB-ondernemers ontwikkeld.

Uitvindingen
Talloze ondernemers en uitvinders proberen het verpakken en uitpakken te verbeteren. Duizenden octrooiaanvragen geven allerlei oplossingen; het einde lijkt voorlopig nog niet in zicht!

bron: NL Octrooicentrum